Açıklama
Sedir Katranı (Andız Katranı) Nedir?
Sedir katranı, diğer adıyla andız katranı sedir ağaçlarının (özellikle Cedrus libani cinsinin) çıralı odunlarından elde edilen koyu, viskoz bir sıvı halindedir.
Sedir Katranı Nasıl Yapılır?
Karaçam gibi yüksek bölgelerde yetişen sedir ağacının çıralı bölmeleri özenle seçilir ve piroliz işlemine tabii tutulur.
Sedir Katranı Ne İşe Yarar?
Doğal bir ürün olan sedir (andız) katranı, tarihsel olarak birçok farklı alanda kullanılmıştır. İşte başlıca kullanım alanları:
1. İlaç ve Sağlık
- Antiseptik Özellikler: Sedir katranı, antiseptik özelliklere sahip olduğu için, yara iyileştirme ve cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Ayrıca, enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olabilir.
- Aromaterapi: Sedir katranı, rahatlatıcı ve dengeleyici etkileri nedeniyle bazı aromaterapi uygulamalarında da kullanılır.
- Öksürük ve Solunum Yolu Rahatsızlıkları: Sedir katranının solunması, öksürük ve solunum yolları rahatsızlıklarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
2. Cilt Bakımı
- Cilt Rahatsızlıkları: Ciltteki kaşıntı, sedef hastalığı, egzama gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılabilir. Bununla birlikte, sedir katranının cildi temizleme ve rahatlatma etkisi olduğu düşünülür.
- Antibakteriyel Etki: Antibakteriyel özellikleri sayesinde, sivilce gibi cilt enfeksiyonlarına karşı da etkili olabilir.
3. Ahşap Koruma
- Koruyucu Kaplama: Sedir katranı, ahşap yüzeyleri korumak ve suya karşı dayanıklı hale getirmek için kullanılır. Özellikle eski gemilerde, ahşap yapıların korunmasında yaygın olarak kullanılmıştır.
- Doğal Boya ve Vernik: Ceviz, sedir gibi bazı ağaçların katranları, eski çağlarda doğal boya ve vernik olarak da kullanılmıştır.
4. İnşaat ve Yapı Malzemeleri
- Su Geçirmezlik: Sedir katranı, inşaat malzemelerinde su geçirmezlik özelliği sağlayan bir madde olarak kullanılır. Özellikle eski zamanlarda, sedir katranı taş evlerin dış yüzeylerinde su geçirmez bir kaplama olarak kullanılmıştır.
5. Kozmetik Ürünlerinde Kullanım
- Bazı doğal sabunlar ve şampuanlar içinde de sedir katranına rastlanabilir. Cilde yatıştırıcı ve arındırıcı etkisi nedeniyle bu ürünlerde kullanılabilir.
6. Deterjan ve Temizlik Ürünleri
- Özellikle doğal ve organik temizlik ürünlerinde sedir katranı, kötü kokuları nötralize etme ve temizleyici özellikler sunma amacıyla kullanılabilir.
7. Haşere Kontrolü
- Haşerelere karşı da kullanılır. Özellikle böceklerin uzak durması için, sedir katranı içeren ürünler bazı bölgelerde kullanılır.
8. Kokulandırıcı (Aromaterapi)
- Kendine has güçlü bir kokusu olan bir maddedir ve bu özellik, parfüm ve oda kokusu gibi aromaterapi ürünlerinde de kullanılmasına olanak sağlar.
Sedir katranı, doğal ve çok yönlü bir bileşen olup, modern uygulamalarda da geleneksel kullanımlarını sürdüren bir madde olarak öne çıkmaktadır. Ancak, her kullanımda doğru uygulama ve dozajın önemli olduğunu unutmamak gerekir.
Katran Nedir? Çam Katranı Nedir?
Katran, doğal kaynaklardan elde edilen yoğun ve yapışkan bir sıvıdır. Genellikle çam, sedir ve ardıç ağaçlarının piroliz işlemiyle elde edilir. Bu nedenle çam katranı, ardıç katranı ve sedir katranı gibi türleri vardır. Katran denildiğinde daha çok çam katranı ifade edilmektedir. Katran yağı adıyla da anılmaktadır.
Katran ne işe yarar? Katranın faydaları nelerdir?
Antiseptik ve antifungal özelliklere sahip olan katran, cilt hastalıklarının tedavisinde, bitkilerde zararlılarla mücadelede ve endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak kullanılır. Ayrıca, doğal bir temizlik maddesi olarak etkili olup, ahşap koruma ve yapıştırıcı üretiminde de tercih edilmektedir.
Katran Nasıl Yapılır?
Çam katranı çeşitli çam türlerinin özellikle çıralı kök ve gövdelerinin havasız fırınlarda yakılması ile elde edilir. Piroliz adı verilen bu işlemle ortaya çıkan çam katranının Anadolu dışında dünyanın başka bölgelerinde de faydaları keşfedilmiştir.
Katran Nerelerde Kullanır? Katran Ne İşe Yarar?
Başlıca kullanım alanları:
Ahşap koruma: Ahşap üzerinde oluşturduğu film tabakası sayesinde UV ışınlarının ahşaba zarar vermesini engeller.
İzolasyon: Ahşap üzeri uygulamalarda su izolasyonu sağlar. Özellikle tekne ve gemi bakımı için geleneksel bir üründür.
Hayvan Sağlığı: Hayvanların yaralarının tedavisi, uyuz, atların toynak bakımı, büyükbaş hayvanların ayak sağlığı, koyun ve keçilerin bağırsak ve mide sağlığı gibi alanlarda uzun yıllardır kullanılmaktadır.
Bahçecilik: Aşı ve budama macunu olarak kullanılır.
Haşeratla Mücadele: Özellikle yılan ve akreplere karşı yaydığı koku sebebiyle kullanılmaktadır.
Kozmetik: Şampuan ve sabun yapımında özellikle son dönemde kullanımı öne çıkmaktadır.
Geleneksel Tıp: Anadolu’da uzun yıllardır sedef ve egzema gibi cilt rahatsızlıklarının yanı sıra bağırsak ve mide sorunlarının tedavisinde kullanılagelmiştir.
Neft yada İnce Katran (Sarı Katran) Nedir?
Neft ve İnce Katran olarak da bilinen Sarı Katran, çam katranın bir çeşididir. Suya damlatıldığında yüzeyde bıraktığı sarımsı renk nedeniyle bu ismi almaktadır. Piroliz işlemi sırasında oluşan yoğun buharın uzun bir soğutma tünelinden geçerek yoğuşmasıyla elde edilir. Yurtdışında katranın terebentini olarak da bilinir ve standart çam katranından çok daha akışkandır.
Anadolu’da özellikle hayvanların sularına damlatılarak mide ve bağırsak sorunlarıyla mücadelede uzun yıllardır kullanılmaktadır.
Çam katranı ile ilgili detaylı bilgi için: https://www.odunsirkesi.com/index.php/urunlerimiz/cam-katrani/
Tüm ürünlerimiz için: https://www.odunsirkesi.com/index.php/magaza/
Kaynak: https://www.researchgate.net/publication/261182853_Traditional_Tar_Production_from_the_Anatolian_Black_Pine_P
Değerlendirmeler
Henüz değerlendirme yapılmadı.